An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Tòimhseachain"
Jump to navigation
Jump to search
(→B) |
(→C) |
||
Loidhne 177: | Loidhne 177: | ||
| || <span style="color: #008000;">bad ceò</span> | | || <span style="color: #008000;">bad ceò</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Chan ith thu e, | + | | <span style="color: #008000;">Chan ith thu e,<br />chan òl thu e,<br />is cha bhi thu beò ás aonais.</span> |
− | chan òl thu e, | ||
− | is cha bhi thu beò ás aonais. | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">cadal</span> | | || <span style="color: #008000;">cadal</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Rugadh e mun do rugadh a athair, | + | | <span style="color: #008000;">Rugadh e mun do rugadh a athair,<br />agus chaochail e mun do rugadh a mhàthair.</span> |
− | agus chaochail e mun do rugadh a mhàthair.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">Cain no Abail</span> | | || <span style="color: #008000;">Cain no Abail</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Chì mi thall air faireagan, | + | | <span style="color: #008000;">Chì mi thall air faireagan,<br />air ailt na h-éilde ruaidhe,<br />am mac a' tighinn bhon mhàthair,<br />is a' mhàthair a' teicheadh bhuaidhe.</span> |
− | air ailt na h- | ||
− | am mac a' tighinn bhon mhàthair, | ||
− | is a' mhàthair a' teicheadh bhuaidhe.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">camhanaich</span> | | || <span style="color: #008000;">camhanaich</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Tha moigean | + | | <span style="color: #008000;">Tha moigean molach, molach,<br />a' sìor-thuineachadh a' mhonaidh,<br />is gile e na gobhair an aonaich,<br />is gile na caoraich am moigean molach.</span> |
− | a' sìor-thuineachadh a' mhonaidh, | ||
− | is gile e na gobhair an aonaich, | ||
− | is gile na caoraich am moigean | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">canach</span> | | || <span style="color: #008000;">canach</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Thugadh biadh gu triùir, | + | | <span style="color: #008000;">Thugadh biadh gu triùir,<br />a-null thar lochan an fhéidh,<br />dh'ith am biadh an triùir,<br />is thill e dhachaigh leis fhéin. </span> |
− | a-null thar lochan an fhéidh, | ||
− | dh'ith am biadh an triùir, | ||
− | is thill e dhachaigh leis fhéin. </span> | ||
|- | |- | ||
− | | || <span style="color: #008000;">cat a thugadh le iolair gu a nead is | + | | || <span style="color: #008000;">cat a thugadh le iolair gu a nead is<br />a dh'ith an iolair is na h-eòin</span> |
− | a dh'ith an iolair is na h-eòin</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Thugadh biadh gu dithis, | + | | <span style="color: #008000;">Thugadh biadh gu dithis,<br />gu ceann Loch MaRuibhe,<br />dh'ith am biadh an dithis,<br />is thill e dhachaigh a-rithist. </span> |
− | gu ceann Loch | ||
− | dh'ith am biadh an dithis, | ||
− | is thill e dhachaigh a-rithist. </span> | ||
|- | |- | ||
− | | || <span style="color: #008000;">cat a thugadh le iolair gu a nead is | + | | || <span style="color: #008000;">cat a thugadh le iolair gu a nead is<br />a dh'ith an iolair is na h-eòin</span> |
− | a dh'ith an iolair is na h-eòin</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Thugadh biadh gu triùir, | + | | <span style="color: #008000;">Thugadh biadh gu triùir,<br />gu cùl beinn a' cheò,<br />dh'ith am biadh an triùir,<br />is thill e dhachaigh beò.</span> |
− | gu cùl beinn a' cheò, | ||
− | dh'ith am biadh an triùir, | ||
− | is thill e dhachaigh beò. | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
− | | || <span style="color: #008000;">cat a thugadh le iolair gu a nead is | + | | || <span style="color: #008000;">cat a thugadh le iolair gu a nead is<br />a dh'ith an iolair is na h-eòin</span> |
− | a dh'ith an iolair is na h-eòin</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Fear beag spòrsail, | + | | <span style="color: #008000;">Fear beag spòrsail,<br />a' falbh na mòintich,<br />le spuir agus bòtannan,<br />is beul adhairce air.</span> |
− | a' falbh na mòintich, | ||
− | le spuir agus bòtannan, | ||
− | is beul adhairce air.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">coileach-fraoich</span> | | || <span style="color: #008000;">coileach-fraoich</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Bean bheag a' tighinn dhan bhaile seo, | + | | <span style="color: #008000;">Bean bheag a' tighinn dhan bhaile seo,<br />is creagada creag air a muin,<br />casan oirre, is i gun làmhan,<br />is ultachan catha 'na h-uchd.</span> |
− | is creagada creag air a muin, | ||
− | casan oirre, is i gun làmhan, | ||
− | is ultachan catha 'na h-uchd.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">cearc</span> | | || <span style="color: #008000;">cearc</span> | ||
Loidhne 248: | Loidhne 217: | ||
| || <span style="color: #008000;">ceò á teine nach dàinig thuige</span> | | || <span style="color: #008000;">ceò á teine nach dàinig thuige</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Is mìn i na sìoda | + | | <span style="color: #008000;">Is mìn' i na sìoda<br />Is àird' i na taigh an rìgh.</span> |
− | Is | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">ceò á simileir</span> | | || <span style="color: #008000;">ceò á simileir</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Gu dé a tha nas cruinne na ball, | + | | <span style="color: #008000;">Gu dé a tha nas cruinne na ball,<br />is nas faide na long?</span> |
− | is nas faide na long?</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">ceairsle-shnàtha</span> | | || <span style="color: #008000;">ceairsle-shnàtha</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Thiodhlaic mi mo naoinear nigheannan, mar sheachdnar ann an Cille | + | | <span style="color: #008000;">Thiodhlaic mi mo naoinear nigheannan, mar sheachdnar ann an Cille MoNeachdainn ann an Ì. </span> |
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">chaidh dithis a chur san aon uaigh aig dà àm </span> | | || <span style="color: #008000;">chaidh dithis a chur san aon uaigh aig dà àm </span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Is cumhang an taigh seo, | + | | <span style="color: #008000;">Is cumhang an taigh seo,<br />dhan neach a nì ann tàmh,<br />e gun uinneag, gun doras,<br />'ga fhosgladh gu bràth.</span> |
− | dhan neach a nì ann tàmh, | ||
− | e gun uinneag, gun doras, | ||
− | 'ga fhosgladh gu bràth. | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">ciste-laighe</span> | | || <span style="color: #008000;">ciste-laighe</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Chì mi, chì mi fada bhuam, | + | | <span style="color: #008000;">Chì mi, chì mi fada bhuam,<br />leth-cheud aitheamh thar a' chuain,<br />luchd gun fhuil, gun fheòil, gun anam,<br />a' leumadh air talamh cruaidh.</span> |
− | leth-cheud aitheamh thar a' chuain, | ||
− | luchd gun fhuil, gun fheòil, gun anam, | ||
− | a' | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
− | | || <span style="color: #008000;">clachan- | + | | || <span style="color: #008000;">clachan-meallain</span> |
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Chì mi, chì mi fada bhuam, | + | | <span style="color: #008000;">Chì mi, chì mi fada bhuam,<br />trì fichead mìle anns a' chuan,<br />fear gun fhuil, gun fheòl, gun anam,<br />a' dannsa air an talamh fhuar.</span> |
− | trì fichead mìle anns a' chuan, | ||
− | fear gun fhuil, gun fheòl, gun anam, | ||
− | a' dannsa air an talamh fhuar. | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">clach-mheallain</span> | | || <span style="color: #008000;">clach-mheallain</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Muc dhubh dhorcha, | + | | <span style="color: #008000;">Muc dhubh dhorcha,<br />an ceann taigh Fhearchair,<br />dithis 'na ceann,<br />is triùir 'na h-earball.</span> |
− | an ceann taigh Fhearchair, | ||
− | dithis 'na ceann, | ||
− | is triùir 'na h-earball.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">clach-stéidhe </span> | | || <span style="color: #008000;">clach-stéidhe </span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Dà fhear dheug san aon leabaidh, | + | | <span style="color: #008000;">Dà fhear dheug san aon leabaidh,<br />agus gach aon air an iomall.</span> |
− | agus gach aon air an iomall. | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">clàir baraille </span> | | || <span style="color: #008000;">clàir baraille </span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Is mairg aig am bi iad, | + | | <span style="color: #008000;">Is mairg aig am bi iad,<br />is mairg aig nach bia iad,<br />có iad?</span> |
− | is mairg aig nach bia iad, | ||
− | có iad? | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">clann</span> | | || <span style="color: #008000;">clann</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Chunnacas iongnadh leam an-diugh, | + | | <span style="color: #008000;">Chunnacas iongnadh leam an-diugh,<br />is mas iongnadh leam is iongnadh dhut,<br />ceithir daimh gun fhuil, gun fheòil,<br />a' spìonadh feòir á talamh dubh.</span> |
− | is mas iongnadh leam is iongnadh dhut, | ||
− | ceithir daimh gun fhuil, gun fheòil, | ||
− | a' | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">cliath-chliata </span> | | || <span style="color: #008000;">cliath-chliata </span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Bodach beag an taobh an teine, | + | | <span style="color: #008000;">Bodach beag an taobh an teine,<br />bior 'na ghoile, is boineid air.</span> |
− | bior 'na ghoile, is boineid air.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">clobha</span> | | || <span style="color: #008000;">clobha</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Bean bheag mhoganach, | + | | <span style="color: #008000;">Bean bheag mhoganach,<br />suidhidh i taganach,<br />bithidh i torrach a h-uile bliadhna,<br />is bithidh laogh beag geal aice.</span> |
− | suidhidh i taganach, | ||
− | bithidh i torrach a h-uile bliadhna, | ||
− | is bithidh laogh beag geal aice. | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">cnò</span> | | || <span style="color: #008000;">cnò</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Arsa cailleach: | + | | <span style="color: #008000;">Arsa cailleach:<br />nam biodh agam na bheil agam,<br />uiread eile, is a leth uiread,<br />dà ghèadh, agus bloigh geòidh,<br />dhèanadh sin fichead.<br />Có mheud a bha aice?</span> |
− | nam biodh agam na bheil agam, | ||
− | uiread eile, is a leth | ||
− | dà ghèadh, agus bloigh | ||
− | |||
− | Có mheud a bha aice? | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">cóig</span> | | || <span style="color: #008000;">cóig</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Anna bheag a' chòta bhàin, | + | | <span style="color: #008000;">Anna bheag a' chòta bhàin,<br />mar as motha a ghabhas i,<br />is mar as faide a sheasas i,<br />'s ann as lugha a bhios i a' fàs.</span> |
− | mar as motha a ghabhas i, | ||
− | is mar as faide a sheasas i, | ||
− | 's ann as lugha a bhios i a' fàs.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">coinneal</span> | | || <span style="color: #008000;">coinneal</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Nighean bheag a' chòta bhàin, | + | | <span style="color: #008000;">Nighean bheag a' chòta bhàin,<br />mar as motha a bhios i ag ithe,<br />'s ann as lugha a bhios i a' fàs.</span> |
− | mar as motha a bhios i ag ithe, | ||
− | 's ann as lugha a bhios i a' fàs.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">coinneal</span> | | || <span style="color: #008000;">coinneal</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Eunan beag foirmeil, foirmeil, | + | | <span style="color: #008000;">Eunan beag foirmeil, foirmeil,<br />bithidh e a-muigh ri sìde stoirmeil,<br />is ged nach do chuir e a-riamh a chùl ann,<br />chan eil feum ri aimsir chiùin ann.</span> |
− | bithidh e a-muigh ri sìde stoirmeil, | ||
− | is ged nach do chuir e a-riamh a chùl ann, | ||
− | chan eil feum ri aimsir chiùin ann. | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">coileach-gaoithe</span> | | || <span style="color: #008000;">coileach-gaoithe</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Siubhlaidh e na lianagan, | + | | <span style="color: #008000;">Siubhlaidh e na lianagan,<br />siubhlaidh e na brianagan,<br />siubhlaidh e an t-iomaire fada,<br />is thig e dhachaigh anmoch.</span> |
− | siubhlaidh e na brianagan, | ||
− | siubhlaidh e an t-iomaire fada, | ||
− | is thig e dhachaigh anmoch.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">corran</span> | | || <span style="color: #008000;">corran</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Có an crann nach | + | | <span style="color: #008000;">Có an crann nach dèan treabhadh<br />ged a chuireadh tu daoine 'ga stiùireadh agus eich 'ga tharraing? </span> |
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">crann-sgadain</span> | | || <span style="color: #008000;">crann-sgadain</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Taigh beag anns an àirde an iar, | + | | <span style="color: #008000;">Taigh beag anns an àirde an iar,<br />is cóig ceud doras air.</span> |
− | is cóig ceud doras air.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">criathar</span> | | || <span style="color: #008000;">criathar</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Tha bodach beag sa chùil sin, | + | | <span style="color: #008000;">Tha bodach beag sa chùil sin,<br />is dà shùil deug ann.</span> |
− | is dà shùil deug ann.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">criathar</span> | | || <span style="color: #008000;">criathar</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Crioganta, craganta, cruaidh, | + | | <span style="color: #008000;">Crioganta, craganta, cruaidh,<br />is tana lom a ghruaig,<br />is cruaidh craiceann a dhà làimhe,<br />a shùilean am meadhan a chléibh,<br />agus a fheòil am meadhan a chnàmh.</span> |
− | is tana lom a ghruaig, | ||
− | is cruaidh craiceann a dhà làimhe, | ||
− | a shùilean am meadhan a chléibh, | ||
− | agus a fheòil am meadhan a chnàmh.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">crùbag</span> | | || <span style="color: #008000;">crùbag</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Is tana craiceann do ghruaidh, | + | | <span style="color: #008000;">Is tana craiceann do ghruaidh,<br />is cruaidh craiceann do dhà làmh,<br />tha do dhà shùil am meadhan do chliabh,<br />agus do fheòl am meadhan do chnàmh.</span> |
− | is cruaidh craiceann do dhà làmh, | ||
− | tha do dhà shùil am meadhan do chliabh, | ||
− | agus do fheòl am meadhan do chnàmh.</span> | ||
|- | |- | ||
| || <span style="color: #008000;">crùbag</span> | | || <span style="color: #008000;">crùbag</span> | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Ciamar a thaghadh Fionn a chù? | + | | <span style="color: #008000;">Ciamar a thaghadh Fionn a chù?<br /><br />Sùil mar àirne,<br />cluas mar dhuilleig,<br />uchd mar ghearran,<br />speir mar chorran,<br />is an t-adhbrann fada bhon cheann. </span> |
− | |||
− | Sùil mar àirne, | ||
− | cluas mar dhuilleig, | ||
− | uchd mar ghearran, | ||
− | speir mar chorran, | ||
− | is an t-adhbrann fada bhon cheann. </span> | ||
|- | |- | ||
| || | | || | ||
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Bean an taighe a' gliogan, | + | | <span style="color: #008000;">Bean an taighe a' gliogan,<br />bean an taighe a' glagan,<br />bean an taighe a dh'ith am biadh,<br />is cha do rinn a-riamh altachadh.</span> |
− | bean an taighe a' glagan, | ||
− | bean an taighe a dh'ith am biadh, | ||
− | is cha do rinn a-riamh altachadh. | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
− | | || <span style="color: #008000;"> | + | | || <span style="color: #008000;">cuidheall-shnìomha</span> |
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Caora bhiorach, bhiorach, | + | | <span style="color: #008000;">Caora bhiorach, bhiorach,<br />i gu sionnach, sionnach,<br />i gu luath, gu luath,<br />braith-lìn m' a tòin,<br />is i a' glaodhadh, a' glaodhadh.</span> |
− | i gu sionnach, sionnach, | ||
− | i gu luath, gu luath, | ||
− | braith-lìn m' a tòin, | ||
− | is i a' glaodhadh, a' glaodhadh. | ||
− | |||
− | </span> | ||
|- | |- | ||
− | | || <span style="color: #008000;"> | + | | || <span style="color: #008000;">cuidheall-shnìomha</span> |
|- | |- | ||
− | | <span style="color: #008000;">Sìor dhol a-null, | + | | <span style="color: #008000;">Sìor dhol a-null,<br />freagraidh i dha a srian,<br />marcaichidh i gu dian,<br />is i ag atharrachadh nan searrach gu tric,<br />muinichidh i air an fhéill,<br />is math agam fhéin i a-nochd.</span> |
− | freagraidh i dha a srian, | ||
− | marcaichidh i gu dian, | ||
− | is i ag atharrachadh nan searrach gu tric, | ||
− | muinichidh i air an fhéill, | ||
− | is math agam fhéin i a-nochd.</span> | ||
|- | |- | ||
− | | || <span style="color: #008000;"> | + | | || <span style="color: #008000;">cuidheall-shnìomha</span> |
|- | |- | ||
| <span style="color: #008000;">Có e an currac nach do rinneadh a-riamh le làmhan daoine? </span> | | <span style="color: #008000;">Có e an currac nach do rinneadh a-riamh le làmhan daoine? </span> |
Mùthadh on 14:00, 19 dhen Dùbhlachd 2011
A
Tha bràthair aig bràthair mo athar, is cha bhràthair athar dhomh-sa e. | |
'athair fhèin | |
Dé as seirbhe na an nimh? | |
achmhasan nàmhaid | |
Poit bheag neònach, a' seòladh tron an tìr, i loma-làn feòla, ’s a tòn os a cionn. | |
ad | |
Làir bhàn sa bheinn ’s a h-aghaidh air a' bhaile. | |
a' ghealach | |
Long mhór nam bàn-seol bòidheach, nach faic thu a' seòladh ach an aghaigh gaoithe. | |
a' ghealach | |
Tha long a' seòladh cuain fo thàmh, le a clàran bàna is àrd-siùil dhubha, ach mun till i, rinn i a-rithist dha ’gnàthas, bidh a cruinn is a h-àrd-siùil bhàna mar ghruth. | |
a' ghealach ùr | |
Théid e dhan mhuir is cha bhàthar e, théid e dhan chiste is cha mhùchar e, théid e dhan teine is cha loisgear e, is théid e gu bòrd an rìgh is cha bhi nàire air. | |
a' ghrian | |
Cha mhac athar, no màthar dhomh e, cha mhac peathar, no bràthar dhomh e, ach b' e mo mhàthair bu mhàthair do mhàthair a' ghille. | |
a mhac fhéin | |
Cha mhotha e na gràinean eòrna, 's còmhdaichidh e bòrd an rìgh. | |
amharcan | |
Rugadh i gun anam, bhàsaich i gun anam, ach bha anam innte. | |
a' mhuc-mhara a shluig Iòna | |
Chan ith thu e, is chan òl thu e is cha bhi thu beò as aonais? | |
anail | |
Càit an do ghairm coileach far an cuala an saoghal e? | |
anns an àirc | |
Tha mi nas àirde na beanntan an domhain, agus gun bhreug tha mo leud gun tomhas, cùmaidh an sealgair mi suas an cluais a ghunna, ged a tha mi nas truime na mìle tunna. | |
an t-àile | |
Rugadh e gun anam, bhàsaich e gun anam, agus bha anam ann. | |
an t-uilebheist a shluig Iòna |
B
Fear gun fheart, gun neart, gun fhoill, siubhlaidh e a' bheinn is chan fhaicear a lorg. | |
bad ceò | |
Chan eil e a-muigh, chan eil e a-staigh, is chan eil an taigh as a aonais. | |
balla | |
Có iad na trì uilc a thig le aois? | |
baothachd, boile is bàs | |
Bean an taighe a' gliogadaich, bean an taighe a' glagadaich, bean an taighe ag ithe biadh, is cha do rinn i a-riamh altachadh. | |
beart-làimhe | |
Tomhais, tomhais a laoigh mhìn, gu dé fliodh na fraoch a tha am beinn, no dé an t-slat a bha làimh Fionn, a' dol tron choille dorcha luim? | |
bioran-deighe | |
Chì mi, chì mi fada bhuam, trì mìle thar a' chuain, fear gun fhuil, gun fheòil, gun anail, ag imeachd air an talamh bhuan. | |
am bàs | |
Chì mi thugam thar an eas, fear beag, cùirneanach, cas, cearb de dh'aodach fo a shlios, is làn an t-saoghail fo a los. | |
am bàs | |
Coinnlear òir air bòrd dà shliseig, tomhais a-nis e, is tomhais gu clis e. | |
am bàs | |
Cha siubhail e san adhar, cha siubhail e air làr, ach siubhlaidh e sàr, eadar làr agus adhar. | |
bàta | |
Rud nach gluais gun mhóran suim, mura bi a dhruim fodha. | |
bàta | |
Bó mhór odhar an cois na tràghad, laogh 'na déidh is i gun dàir. | |
bàta is geòla | |
Sheall mi a-mach air uinneig mo sheanmhar, is chunnaic mi am marbh a' giùlan nam beò. | |
bàta is sgioba | |
Maide caol cam sa choille ud thall is cha chluinn thu 'na cheann ach gliog agus gliong. | |
beart-fhighe | |
Sruth an aghaidh àirde. | |
beathach ag òl dighe | |
Làn taighe chaorach geala, is aon chaora dhearg ann, agus an té dhearg air dearg deargan a' chuthaich. | |
beul, deud is teanga | |
Craobh cham chaorainn, an taobh taigh an tuathanaich, ged a thigeadh luchd an t-saoghail, chan fhaodadh iad a buain ás. | |
a bhean | |
Chaidh ceathrar a-null, gun choit gun long, fear fada fionn, fear leadagach donn, fear a bhualadh nan stùc, fear a rùsgadh nan crann, is có a-nis a tha ann, có a-nis a tha ann? | |
bliadhna, ràithean, seachdainean, làithean is uairean | |
Craobh mhór agus ceithir meòir oirre, trì nid deug anns a h-uile meur, seachd uighean anns a h-uile nead, agus ceithir buill fhichead air a h-uile ugh. | |
bliadhna, ràithean, seachdainean, làithean is uairean | |
Chì mi, chì mi air fàire, ailleagan na gréine, fear an aodaich uaine, is snàithlean dearg mu a léine. | |
bogha-froise | |
Cailleach sa chùil, agus bior 'na dà shùil, is i a' gàireachdadh, gàireachdadh. | |
brà | |
Is e cròileagan beag cròileagan, tomhais tomhais tòimhseachan, a rinn mi fhìn is mi Dhòmhnallan, thoillidh ceud nan ceudan ann, is cha toill mi fhìn 'nam aonar ann. | |
brà | |
Am mac a' tighinn bhon a mhàthair, is a mhàthair ag imeachd uaithe. | |
briseadh-latha | |
Dubhag, dubhag a-mach an doras, is cnàimh duine aice 'na bheul. | |
bròg | |
Muc bheag dhubh a-staigh an doras is cnàimh duine 'na beul | |
bròg | |
Có a' bhròg nach deach a-riamh mu chois duine? | |
bròg na cuthaige | |
Tha sùilean ann, is chan fhaic e nì, tha e feumail a chum bidhe, tha rùsg 'ga chomhdachadh anns gach ball, cha chaora is cha chraobh a tha ann. | |
buntàta |
C
Fear gun fheart, gun neart, gun fhoill, siubhlaidh e a' bheinn is chan fhaicear a lorg. | |
bad ceò | |
Chan ith thu e, chan òl thu e, is cha bhi thu beò ás aonais. | |
cadal | |
Rugadh e mun do rugadh a athair, agus chaochail e mun do rugadh a mhàthair. | |
Cain no Abail | |
Chì mi thall air faireagan, air ailt na h-éilde ruaidhe, am mac a' tighinn bhon mhàthair, is a' mhàthair a' teicheadh bhuaidhe. | |
camhanaich | |
Tha moigean molach, molach, a' sìor-thuineachadh a' mhonaidh, is gile e na gobhair an aonaich, is gile na caoraich am moigean molach. | |
canach | |
Thugadh biadh gu triùir, a-null thar lochan an fhéidh, dh'ith am biadh an triùir, is thill e dhachaigh leis fhéin. | |
cat a thugadh le iolair gu a nead is a dh'ith an iolair is na h-eòin | |
Thugadh biadh gu dithis, gu ceann Loch MaRuibhe, dh'ith am biadh an dithis, is thill e dhachaigh a-rithist. | |
cat a thugadh le iolair gu a nead is a dh'ith an iolair is na h-eòin | |
Thugadh biadh gu triùir, gu cùl beinn a' cheò, dh'ith am biadh an triùir, is thill e dhachaigh beò. | |
cat a thugadh le iolair gu a nead is a dh'ith an iolair is na h-eòin | |
Fear beag spòrsail, a' falbh na mòintich, le spuir agus bòtannan, is beul adhairce air. | |
coileach-fraoich | |
Bean bheag a' tighinn dhan bhaile seo, is creagada creag air a muin, casan oirre, is i gun làmhan, is ultachan catha 'na h-uchd. | |
cearc | |
Am mac air an spàrr is an t-athair gun bhreith. | |
ceò á teine nach dàinig thuige | |
Is mìn' i na sìoda Is àird' i na taigh an rìgh. | |
ceò á simileir | |
Gu dé a tha nas cruinne na ball, is nas faide na long? | |
ceairsle-shnàtha | |
Thiodhlaic mi mo naoinear nigheannan, mar sheachdnar ann an Cille MoNeachdainn ann an Ì. | |
chaidh dithis a chur san aon uaigh aig dà àm | |
Is cumhang an taigh seo, dhan neach a nì ann tàmh, e gun uinneag, gun doras, 'ga fhosgladh gu bràth. | |
ciste-laighe | |
Chì mi, chì mi fada bhuam, leth-cheud aitheamh thar a' chuain, luchd gun fhuil, gun fheòil, gun anam, a' leumadh air talamh cruaidh. | |
clachan-meallain | |
Chì mi, chì mi fada bhuam, trì fichead mìle anns a' chuan, fear gun fhuil, gun fheòl, gun anam, a' dannsa air an talamh fhuar. | |
clach-mheallain | |
Muc dhubh dhorcha, an ceann taigh Fhearchair, dithis 'na ceann, is triùir 'na h-earball. | |
clach-stéidhe | |
Dà fhear dheug san aon leabaidh, agus gach aon air an iomall. | |
clàir baraille | |
Is mairg aig am bi iad, is mairg aig nach bia iad, có iad? | |
clann | |
Chunnacas iongnadh leam an-diugh, is mas iongnadh leam is iongnadh dhut, ceithir daimh gun fhuil, gun fheòil, a' spìonadh feòir á talamh dubh. | |
cliath-chliata | |
Bodach beag an taobh an teine, bior 'na ghoile, is boineid air. | |
clobha | |
Bean bheag mhoganach, suidhidh i taganach, bithidh i torrach a h-uile bliadhna, is bithidh laogh beag geal aice. | |
cnò | |
Arsa cailleach: nam biodh agam na bheil agam, uiread eile, is a leth uiread, dà ghèadh, agus bloigh geòidh, dhèanadh sin fichead. Có mheud a bha aice? | |
cóig | |
Anna bheag a' chòta bhàin, mar as motha a ghabhas i, is mar as faide a sheasas i, 's ann as lugha a bhios i a' fàs. | |
coinneal | |
Nighean bheag a' chòta bhàin, mar as motha a bhios i ag ithe, 's ann as lugha a bhios i a' fàs. | |
coinneal | |
Eunan beag foirmeil, foirmeil, bithidh e a-muigh ri sìde stoirmeil, is ged nach do chuir e a-riamh a chùl ann, chan eil feum ri aimsir chiùin ann. | |
coileach-gaoithe | |
Siubhlaidh e na lianagan, siubhlaidh e na brianagan, siubhlaidh e an t-iomaire fada, is thig e dhachaigh anmoch. | |
corran | |
Có an crann nach dèan treabhadh ged a chuireadh tu daoine 'ga stiùireadh agus eich 'ga tharraing? | |
crann-sgadain | |
Taigh beag anns an àirde an iar, is cóig ceud doras air. | |
criathar | |
Tha bodach beag sa chùil sin, is dà shùil deug ann. | |
criathar | |
Crioganta, craganta, cruaidh, is tana lom a ghruaig, is cruaidh craiceann a dhà làimhe, a shùilean am meadhan a chléibh, agus a fheòil am meadhan a chnàmh. | |
crùbag | |
Is tana craiceann do ghruaidh, is cruaidh craiceann do dhà làmh, tha do dhà shùil am meadhan do chliabh, agus do fheòl am meadhan do chnàmh. | |
crùbag | |
Ciamar a thaghadh Fionn a chù? Sùil mar àirne, cluas mar dhuilleig, uchd mar ghearran, speir mar chorran, is an t-adhbrann fada bhon cheann. | |
Bean an taighe a' gliogan, bean an taighe a' glagan, bean an taighe a dh'ith am biadh, is cha do rinn a-riamh altachadh. | |
cuidheall-shnìomha | |
Caora bhiorach, bhiorach, i gu sionnach, sionnach, i gu luath, gu luath, braith-lìn m' a tòin, is i a' glaodhadh, a' glaodhadh. | |
cuidheall-shnìomha | |
Sìor dhol a-null, freagraidh i dha a srian, marcaichidh i gu dian, is i ag atharrachadh nan searrach gu tric, muinichidh i air an fhéill, is math agam fhéin i a-nochd. | |
cuidheall-shnìomha | |
Có e an currac nach do rinneadh a-riamh le làmhan daoine? | |
currac-an-rìgh |