Tòimhseachain
Am mùthadh mar a bha e 15:08, 19 dhen Dùbhlachd 2011 le Akerbeltz (deasbaireachd | mùthaidhean) (→D)
A
Tha bràthair aig bràthair mo athar, is cha bhràthair athar dhomh-sa e. | |
'athair fhèin | |
Dé as seirbhe na an nimh? | |
achmhasan nàmhaid | |
Poit bheag neònach, a' seòladh tron an tìr, i loma-làn feòla, ’s a tòn os a cionn. | |
ad | |
Làir bhàn sa bheinn ’s a h-aghaidh air a' bhaile. | |
a' ghealach | |
Long mhór nam bàn-seol bòidheach, nach faic thu a' seòladh ach an aghaigh gaoithe. | |
a' ghealach | |
Tha long a' seòladh cuain fo thàmh, le a clàran bàna is àrd-siùil dhubha, ach mun till i, rinn i a-rithist dha ’gnàthas, bidh a cruinn is a h-àrd-siùil bhàna mar ghruth. | |
a' ghealach ùr | |
Théid e dhan mhuir is cha bhàthar e, théid e dhan chiste is cha mhùchar e, théid e dhan teine is cha loisgear e, is théid e gu bòrd an rìgh is cha bhi nàire air. | |
a' ghrian | |
Cha mhac athar, no màthar dhomh e, cha mhac peathar, no bràthar dhomh e, ach b' e mo mhàthair bu mhàthair do mhàthair a' ghille. | |
a mhac fhéin | |
Cha mhotha e na gràinean eòrna, 's còmhdaichidh e bòrd an rìgh. | |
amharcan | |
Rugadh i gun anam, bhàsaich i gun anam, ach bha anam innte. | |
a' mhuc-mhara a shluig Iòna | |
Chan ith thu e, is chan òl thu e is cha bhi thu beò as aonais? | |
anail | |
Càit an do ghairm coileach far an cuala an saoghal e? | |
anns an àirc | |
Tha mi nas àirde na beanntan an domhain, agus gun bhreug tha mo leud gun tomhas, cùmaidh an sealgair mi suas an cluais a ghunna, ged a tha mi nas truime na mìle tunna. | |
an t-àile | |
Rugadh e gun anam, bhàsaich e gun anam, agus bha anam ann. | |
an t-uilebheist a shluig Iòna |
B
Fear gun fheart, gun neart, gun fhoill, siubhlaidh e a' bheinn is chan fhaicear a lorg. | |
bad ceò | |
Chan eil e a-muigh, chan eil e a-staigh, is chan eil an taigh as a aonais. | |
balla | |
Có iad na trì uilc a thig le aois? | |
baothachd, boile is bàs | |
Bean an taighe a' gliogadaich, bean an taighe a' glagadaich, bean an taighe ag ithe biadh, is cha do rinn i a-riamh altachadh. | |
beart-làimhe | |
Tomhais, tomhais a laoigh mhìn, gu dé fliodh na fraoch a tha am beinn, no dé an t-slat a bha làimh Fionn, a' dol tron choille dorcha luim? | |
bioran-deighe | |
Chì mi, chì mi fada bhuam, trì mìle thar a' chuain, fear gun fhuil, gun fheòil, gun anail, ag imeachd air an talamh bhuan. | |
am bàs | |
Chì mi thugam thar an eas, fear beag, cùirneanach, cas, cearb de dh'aodach fo a shlios, is làn an t-saoghail fo a los. | |
am bàs | |
Coinnlear òir air bòrd dà shliseig, tomhais a-nis e, is tomhais gu clis e. | |
am bàs | |
Cha siubhail e san adhar, cha siubhail e air làr, ach siubhlaidh e sàr, eadar làr agus adhar. | |
bàta | |
Rud nach gluais gun mhóran suim, mura bi a dhruim fodha. | |
bàta | |
Bó mhór odhar an cois na tràghad, laogh 'na déidh is i gun dàir. | |
bàta is geòla | |
Sheall mi a-mach air uinneig mo sheanmhar, is chunnaic mi am marbh a' giùlan nam beò. | |
bàta is sgioba | |
Maide caol cam sa choille ud thall is cha chluinn thu 'na cheann ach gliog agus gliong. | |
beart-fhighe | |
Sruth an aghaidh àirde. | |
beathach ag òl dighe | |
Làn taighe chaorach geala, is aon chaora dhearg ann, agus an té dhearg air dearg deargan a' chuthaich. | |
beul, deud is teanga | |
Craobh cham chaorainn, an taobh taigh an tuathanaich, ged a thigeadh luchd an t-saoghail, chan fhaodadh iad a buain ás. | |
a bhean | |
Chaidh ceathrar a-null, gun choit gun long, fear fada fionn, fear leadagach donn, fear a bhualadh nan stùc, fear a rùsgadh nan crann, is có a-nis a tha ann, có a-nis a tha ann? | |
bliadhna, ràithean, seachdainean, làithean is uairean | |
Craobh mhór agus ceithir meòir oirre, trì nid deug anns a h-uile meur, seachd uighean anns a h-uile nead, agus ceithir buill fhichead air a h-uile ugh. | |
bliadhna, ràithean, seachdainean, làithean is uairean | |
Chì mi, chì mi air fàire, ailleagan na gréine, fear an aodaich uaine, is snàithlean dearg mu a léine. | |
bogha-froise | |
Cailleach sa chùil, agus bior 'na dà shùil, is i a' gàireachdadh, gàireachdadh. | |
brà | |
Is e cròileagan beag cròileagan, tomhais tomhais tòimhseachan, a rinn mi fhìn is mi Dhòmhnallan, thoillidh ceud nan ceudan ann, is cha toill mi fhìn 'nam aonar ann. | |
brà | |
Am mac a' tighinn bhon a mhàthair, is a mhàthair ag imeachd uaithe. | |
briseadh-latha | |
Dubhag, dubhag a-mach an doras, is cnàimh duine aice 'na bheul. | |
bròg | |
Muc bheag dhubh a-staigh an doras is cnàimh duine 'na beul | |
bròg | |
Có a' bhròg nach deach a-riamh mu chois duine? | |
bròg na cuthaige | |
Tha sùilean ann, is chan fhaic e nì, tha e feumail a chum bidhe, tha rùsg 'ga chomhdachadh anns gach ball, cha chaora is cha chraobh a tha ann. | |
buntàta |
C
Fear gun fheart, gun neart, gun fhoill, siubhlaidh e a' bheinn is chan fhaicear a lorg. | |
bad ceò | |
Chan ith thu e, chan òl thu e, is cha bhi thu beò ás aonais. | |
cadal | |
Rugadh e mun do rugadh a athair, agus chaochail e mun do rugadh a mhàthair. | |
Cain no Abail | |
Chì mi thall air faireagan, air ailt na h-éilde ruaidhe, am mac a' tighinn bhon mhàthair, is a' mhàthair a' teicheadh bhuaidhe. | |
camhanaich | |
Tha moigean molach, molach, a' sìor-thuineachadh a' mhonaidh, is gile e na gobhair an aonaich, is gile na caoraich am moigean molach. | |
canach | |
Thugadh biadh gu triùir, a-null thar lochan an fhéidh, dh'ith am biadh an triùir, is thill e dhachaigh leis fhéin. | |
cat a thugadh le iolair gu a nead is a dh'ith an iolair is na h-eòin | |
Thugadh biadh gu dithis, gu ceann Loch MaRuibhe, dh'ith am biadh an dithis, is thill e dhachaigh a-rithist. | |
cat a thugadh le iolair gu a nead is a dh'ith an iolair is na h-eòin | |
Thugadh biadh gu triùir, gu cùl beinn a' cheò, dh'ith am biadh an triùir, is thill e dhachaigh beò. | |
cat a thugadh le iolair gu a nead is a dh'ith an iolair is na h-eòin | |
Fear beag spòrsail, a' falbh na mòintich, le spuir agus bòtannan, is beul adhairce air. | |
coileach-fraoich | |
Bean bheag a' tighinn dhan bhaile seo, is creagada creag air a muin, casan oirre, is i gun làmhan, is ultachan catha 'na h-uchd. | |
cearc | |
Am mac air an spàrr is an t-athair gun bhreith. | |
ceò á teine nach dàinig thuige | |
Is mìn' i na sìoda Is àird' i na taigh an rìgh. | |
ceò á simileir | |
Gu dé a tha nas cruinne na ball, is nas faide na long? | |
ceairsle-shnàtha | |
Thiodhlaic mi mo naoinear nigheannan, mar sheachdnar ann an Cille MoNeachdainn ann an Ì. | |
chaidh dithis a chur san aon uaigh aig dà àm | |
Is cumhang an taigh seo, dhan neach a nì ann tàmh, e gun uinneag, gun doras, 'ga fhosgladh gu bràth. | |
ciste-laighe | |
Chì mi, chì mi fada bhuam, leth-cheud aitheamh thar a' chuain, luchd gun fhuil, gun fheòil, gun anam, a' leumadh air talamh cruaidh. | |
clachan-meallain | |
Chì mi, chì mi fada bhuam, trì fichead mìle anns a' chuan, fear gun fhuil, gun fheòl, gun anam, a' dannsa air an talamh fhuar. | |
clach-mheallain | |
Muc dhubh dhorcha, an ceann taigh Fhearchair, dithis 'na ceann, is triùir 'na h-earball. | |
clach-stéidhe | |
Dà fhear dheug san aon leabaidh, agus gach aon air an iomall. | |
clàir baraille | |
Is mairg aig am bi iad, is mairg aig nach bia iad, có iad? | |
clann | |
Chunnacas iongnadh leam an-diugh, is mas iongnadh leam is iongnadh dhut, ceithir daimh gun fhuil, gun fheòil, a' spìonadh feòir á talamh dubh. | |
cliath-chliata | |
Bodach beag an taobh an teine, bior 'na ghoile, is boineid air. | |
clobha | |
Bean bheag mhoganach, suidhidh i taganach, bithidh i torrach a h-uile bliadhna, is bithidh laogh beag geal aice. | |
cnò | |
Arsa cailleach: nam biodh agam na bheil agam, uiread eile, is a leth uiread, dà ghèadh, agus bloigh geòidh, dhèanadh sin fichead. Có mheud a bha aice? | |
cóig | |
Anna bheag a' chòta bhàin, mar as motha a ghabhas i, is mar as faide a sheasas i, 's ann as lugha a bhios i a' fàs. | |
coinneal | |
Nighean bheag a' chòta bhàin, mar as motha a bhios i ag ithe, 's ann as lugha a bhios i a' fàs. | |
coinneal | |
Eunan beag foirmeil, foirmeil, bithidh e a-muigh ri sìde stoirmeil, is ged nach do chuir e a-riamh a chùl ann, chan eil feum ri aimsir chiùin ann. | |
coileach-gaoithe | |
Siubhlaidh e na lianagan, siubhlaidh e na brianagan, siubhlaidh e an t-iomaire fada, is thig e dhachaigh anmoch. | |
corran | |
Có an crann nach dèan treabhadh ged a chuireadh tu daoine 'ga stiùireadh agus eich 'ga tharraing? | |
crann-sgadain | |
Taigh beag anns an àirde an iar, is cóig ceud doras air. | |
criathar | |
Tha bodach beag sa chùil sin, is dà shùil deug ann. | |
criathar | |
Crioganta, craganta, cruaidh, is tana lom a ghruaig, is cruaidh craiceann a dhà làimhe, a shùilean am meadhan a chléibh, agus a fheòil am meadhan a chnàmh. | |
crùbag | |
Is tana craiceann do ghruaidh, is cruaidh craiceann do dhà làmh, tha do dhà shùil am meadhan do chliabh, agus do fheòl am meadhan do chnàmh. | |
crùbag | |
Ciamar a thaghadh Fionn a chù? Sùil mar àirne, cluas mar dhuilleig, uchd mar ghearran, speir mar chorran, is an t-adhbrann fada bhon cheann. | |
Bean an taighe a' gliogan, bean an taighe a' glagan, bean an taighe a dh'ith am biadh, is cha do rinn a-riamh altachadh. | |
cuidheall-shnìomha | |
Caora bhiorach, bhiorach, i gu sionnach, sionnach, i gu luath, gu luath, braith-lìn m' a tòin, is i a' glaodhadh, a' glaodhadh. | |
cuidheall-shnìomha | |
Sìor dhol a-null, freagraidh i dha a srian, marcaichidh i gu dian, is i ag atharrachadh nan searrach gu tric, muinichidh i air an fhéill, is math agam fhéin i a-nochd. | |
cuidheall-shnìomha | |
Có e an currac nach do rinneadh a-riamh le làmhan daoine? | |
currac-an-rìgh |
D
Dà fhitheach air creig, dà fhitheach gob ri gob, fitheach ag eughachd air fitheach, có mheud fitheach a bha an-sin? | |
dà fhitheach | |
Tha mìle dearcag air an t-sliabh, nach itheadh neach a rugadh a-riamh, fàsaidh iad ri oidhche bhrèagh, ach siubhlaidh iad nuair a dhealras grian. | |
dealt | |
Am mac air an sparr, is a mhàthair gun bhreith. | |
deatach | |
'S àirde e na taigh an rìgh, 's mìne e na sìoda, 's géire e na an claidheamh. | |
deatach | |
Théid mi a-null air mo dhrochaid ghlainne, thig mi a-nall air mo dhrochaid ghlainne, is ma bhriseas mo dhrochaid ghlainne, chan eil an Albainn no an Éirinn, a chàireas mo dhrochaid ghlainne. | |
deigh | |
Tha tòimhseachan agam ort, chan e d' aodach 's chan e d' fhalt, chan e ball a tha 'nad chorp is tha e ort, is tomhais e. | |
d' ainm | |
Tha tòimhseachan agam ort, chan e do cheann, chan e do chas, chan e d' éideadh, chan e d' fhalt, chan e ball a tha 'nad chorp, ach tha e ort, is cha tomhais thu e. | |
d' ainm | |
Sìn a-mach do làmh, is chì thu rud nach eil, nach robh 's nach bi. | |
do mheòir air an aon fhaid | |
Chan eil e a-muigh, chan eil e a-staigh, is cha dig an taigh ás aonais. | |
doras | |
Théid na mairbh seachad fodha, le othail is le sòlas, is na beò air a uachdar, le suairceas is le eòlas. | |
drochaid | |
Có an druim as treasa a tha air an t-saoghal? | |
druim a' chuain | |
Có e an deagh charaid dìleas, as trice a ghiùlaineas gu dìblidh d' eallach? | |
do dhruim fhéin | |
Iarann a cheann, each a mhuineal, maide a mheadhan, duine a bhun. | |
dubhan, snòd, slat is iasgair | |
Chaidh mi dhan bheinn is fhuair mi e, shuidh mi air tom is cha d'fhuair mi e, nam bithinn air 'fhaighinn, bha mi air 'fhàgail, is bho nach d'fhuair mi e, thug mi leam e. | |
duine cas rùisgte le dris 'na chois | |
Chaidh mi dhan choille is gun d'fhuair mi e, shuidh mi air cnoc is gun do dh'iarr mi e, nan d'fhuair mi e, thilginn bhuam e, ach bho nach d'fhuair, thug mi dhachaigh e. | |
dris ann an cois | |
Moigean mìn, mìn, molach, a thig air tìr air na torran, chan ith crodh no caoraich e, ach ithidh daoine am moigean molach. | |
duileasg | |
Dà chois shìos, trì casan shuas, làn fàileadh is feòil, ceann a' bheò am beil a' mhairbh. | |
duine le poit trì-chasach air a cheann |
E
Craobh ghioganach, ghàganach, a bun gu h-àrd, is a barr gu h-ìseal. | |
earball beathaich | |
Ri àm stoirme, is ri àm fèatha, ri àm lìonaidh, is ri àm tràghaidh, is ris gach àm bho cheann na bliadhna, cha dèan strìochadh dhuinn a ghàire.
| |
eas | |
Trì bà bhreaca an cois na leacainne, nach do bhleoghainneadh deur de am bainne a-riamh. | |
eas | |
Trì bà bhreaca a' leum le leacainn, cha nighear iad, is cha bhlioghar iad, is àirde an geum na geum na buaile, trì bà uallach aigeannach. | |
eas | |
Trì bà bhreaca a' ruith le leacainn, cha chuir banachag buarach orra, is cha chuir buachaille stad orra. | |
eas | |
Dé as duibhe na am fitheach? | |
eug |